Turist üçün yaddaş dəftərçəsi

Xaricə yola düşərkən nəyi bilmək lazımdır:

Xaricdə istirahəti seçərək, qabaqcadan ölkənin qaydaları və adətləriylə tanış olmaq lazımdır. Sadə məsləhətlərə riayət edərək, mümkün qədər xoşagəlməz hadisələrin qarşısını almaq olar, hansılar ki, məzuniyyəti kədərləndirə bilər.

Turistlərə ümumi məsləhətlər:

Yola düşmədən əvvəl bütün əsas məlumatların yazılma düzgünlüyünü diqqətlə yoxlayın: SAA, doğum tarixini, cins, pasportun etibarlılıq müddətini. Bir sıra dövlətin qanunvericiliyinə görə bu müddət ən azı ölkəyə girişdən altı ay sonra qurtarmalıdır. Əgər xarici pasporta uşaqlar yazılmışdırsa, onlar haqqında göstərilmiş məlumatların doğruluğunu və şəkillərin mövcudluğunu yoxlamaq lazımdır. Sənəd zədələrə, ləkələrə və yad yazılara malik olmamalıdır. Xaricdə olaraq, onu öz yanınızda saxlayın, saxlamağa və ya girov kimi heç kəsə verməyin.

Əgər ölkəyə giriş üçün viza lazımdırsa, onu qabaqcadan rəsmiləşdirmək lazımdır. Əgər təyinat nöqtəsinə siz başqa dövlətlərin ərazisi vasitəsilə tranzitlə çatırsınızsa, tranzit vizaların rəsmiləşdirilməsi ehtiyacları barədə qabaqcadan məsləhətləşmək lazımdır, həmçinin qayıdış tarixlərini nəzərə alaraq onların etibarlı olmasının müddətlərinidə nəzərə almaq lazımdır.

Bütün nəqliyyat növlərinə yol sənədləri həmin soyada yazılmış olmalıdır, hansı ki, pasportda göstərilmişdir. Yoxlayın ki, hərəkət marşrutu və gediş/gəliş tarixləri biletlərdə yazılan tarixlərlə tamamilə uyğun olsun. Biletlərin, həmçinin pasportun bioqrafik məlumatlarla yazılmış (xarici, həm də daxili ) səhifələrini, vizaları, qeydiyyat haqqında ştamp olan sənədi, sürücülük vəsiqələri, kredit kartları, turvauçer, dəvət haqqında məktubu kserokopiya etməyiniz tövsiyyə edilir. Özünüzlə mütləq ehtiyyat pasport fotosu, həmçinin uşaqlar üçün foto götürün. Onlar xarici pasportun itkisi halında, həmçinin başqa vəziyyətlərdə lazım ola bilərlər. Surətləri orijinallardan ayrı saxlamaq lazımdır. Səyahəti planlaşdıran zaman nəzərdə tutmaq lazımdır ki, ölkələrdə bir sıra rayonlar mövcuddur ki, hansılara ki, əcnəbilər üçün giriş məhdudlaşdırılmışdır və ya qadağan edilmişdir. Xarici ölkəyə gediş vaxtı valideynlərin müşayiəti olmadan və ya valideynlərdən biriylə, tanış adamla və yaxud qrup müşayiəti ilə 18 yaşı tamam olmamış uşaqlar xarici pasportdan əlavə, bu səfərə valideynlərin (ikinci valideyn) razılığı olan notarial təsdiqlənmiş razılıq sənədi və doğum haqqında şəhadətnamənin orijinalını götürməlidirlər. İsti iqlim və təhlükəli yoluxucu xəstəliklərin mövcudluğu şəraitində (hepatit, vəba, çiçək, malyariya, taun, qarın yatalağı və başqaları) Asiya, Afrika və Latın Amerikası ölkələrində bir sıra sanitar-gigiyenik ehtiyat tədbirlərinə riayət etmək lazımdır. Meyvələr və tərəvəzləri sabun-antiseptiklə yumaq, suyu, südü və şirəni yalnız fabrik istehsalı olan qablaşdırmalardan istifadə etməyə israrla tövsiyyə edirik. Zəhmət olmasa krandan su içməyin!
Əgər Siz çimərlik istirahətinə yola düşürsünüzsə, gündən qoruyucu kremləri unutmayın,  birbaşa uzun müddət yandıran günəşin şüalarının altında qalmayın. İstirahətinizin birinci günlərində birdən birə yerli mətbəxin bütün yeməkləriylə maraqlanmamağı məsləhət görürük, imkan verin Sizin orqanizminiz yeni qastronomiya yüklənmələrinə tədricən alışsın.
Çay pulu – praktiki olaraq bütün ölkələrdə, xidmətlər üçün ödənişin qəbul edilmiş formasıdır. Adətən 10% hesabın üstünə əlavə etmək kifayətdir. Hesab edilir ki, əgər müştəri xidmətdən razı qalıbsa, mükafatlandırılmağa avtobus sürücüləri, yükdaşıyanlar, ekskursiya rəhbərləri layiqdir. Hər halda, çaypulunun ölçüsü Sizin comərdliyinizdən və Sizə göstərilmiş xidmətlərdən razı qalmağınızdan asılıdır. Nəzərdə tutmağa dəyər ki, Avropa dövlətlərinin bir sıra ölkələrində, həmçinin ABŞ-da ictimai yerlərdə, restoranlarda və barlarda siqaret çəkməyi qadağan edən qanunlar qəbul edilmişdir. Dünyanın bəzi yerlərində isə, məsələn Sinqapurda, bunun üçün nəzərdə tutulmamış yerlərdə istənilən zibilin tullanması üçün böyük cərimə alırlar. Qohumlara, dostlara öz səfəriniz, hansı ölkədə olduğunuzu haqqında bildirin, əlaqə telefonlarının nömrələrini qoyun. Səfirliyin və yaxınlıqda olan Azərbaycan Respublikasının ən yaxın konsul müəssisəsinin telefonlarını yazın.

Aeroportda
Aeroporta uçuşa 2 saat əvvəl gəlmək lazımdır. Reysə qeydiyyat uçuşa qədər 40 dəqiqə ərzində qurtarır. Gömrük bəyannaməsini doldurmağı unutmayın ( əgər bu lazımdırsa). Verilmiş baqaja talonları saxlayın, hansılar ki, onun itkisi halında mütləq lazım ola bilər. Problemlərin yaranması vaxtı səyahət şirkətinin nümayəndəsinə və ya aeroportun əməkdaşına müraciət etməyi məsləhət görürük. Aviabilet, pasport, pul və başqa qiymətli əşyaları həmişə öz yanınızda saxlamaq daha yaxşıdır. Bundan başqa, nəzərdə tutmaq lazımdır ki, əl yükündə hava nəqliyyatında kəskin təhlükəsizlik tələbləri ilə əlaqədar heç bir sancan və kəsən əşyalar daşımağa icazə verilmir, həmçinin silah formasına oxşar uşaq oyuncaqları və ya başqa əşyalar.

Oteldə
Otələ gələndən sonra xüsusi diqqəti burada yaşamaq və yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına ayırmaq lazımdır. Girişlərin və çıxışların, liftlərin, nərdivanların yerləşməsini öyrənin. Özünüz ilə otelin vizitkasını götürmək və gözlənilməyən vəziyyətlərin yaranması halında səlahiyyətli orqanlarla əlaqə saxlamağı necə yaratmaq məsələsini aydınlaşdırmaq məqsədə uyğundur. Əksər otellərdə qalma günü saat 14-dən gələn günün 12-yə kimi sayılir. Buna görə, əgər Siz bu vaxtdan əvvəl gəlirsinizsə və yaxud sonra çıxırsınızsa – hansısa bir vaxt Sizə otelin zalında, barında keçirmək lazım olacaq və ya, nəzarət olunan yerdə əşyalarınızı qoyub küçədə gəzmək, mağazalara, çimərliyə baş çəkmək olar. Əgər Sizin otağınız o qədər xoşunuza gəlib ki, axır dəqiqəyə kimi aeroporta transferə kimi, siz oranı tərk etmək istəmirsinizsə, ona hazır olun ki, Sizə günün yarısı və ya gün üçün əlavə olaraq ödəmək lazım olacaq, həmdə otelin ən yüksək tarifləri ilə. Nağd pulunuzu nömrələrdə  qoyaraq risk etməyin – bunu hətta ən təhlükəsiz ölkələrdə və ən yüksək kateqoriyalı otelərdədə etməyə tövsiyə edilmir. Pulu, sənədləri, qiymətli əşyaları seyfdə saxlamaq lazımdır, hansı ki, böyük əksəriyyətdə otellərdə administratorun rəfində var və ya nömrədə, bir qayda olaraq, kiçik ödəniş  ilə  həyatə keçirmək olar. Otellərdən gediş günündə, Siz otelin bütün əlavə xidmətlərini ödəməlisiniz, mini-bar, telefon danışıqları, nömrəyə qidalanmanın və içkilərin sifarişi və s. Unutmayın – beynəlxalq danışıqlar Sizə otelin zalında yerləşən telefon-avtomatdan daha ucuz başa gələcək, nəyin ki, sizin otağınızdan. Oteli tərk edərkən, nömrənin açarlarını rəfdə qoymaq məsləhət görülür, qonaq kartını isə daima yanınızda saxlamağa məcbursunuz – axı o Sizin otelə buraxılışınızdır və taksi şoferi üçün bələdçidir.

İctimai yerlərdə
Böyük mərkəzlərində ehtiyyatlı olun və şəxsi əşyalarınızı qoruyun. Pul vəsaitlərini müxtəlif ciblərdə saxlayın. Sənədlərin, bilet, kredit kartlarının oğurlandığı halında polisə ərizə vermək, sonra isə səfirliyə və ya Azərbaycan Respublikasının konsul idarəsinə xəbər vermək lazımdır. Qrupunuzu müşayiət edənə (əgər beləsi varsa) bileti bərpa etmək lazım olduğunu və bank kartını bloklamaq ehtiyacını bildirin.

Avtomobil nəqliyyatında səfərlər
Əgər Siz avtomobili kirayə götürmüsüzsə, bütün sənədlərin rəsmiləşdirilməsini diqqətlə yoxlayın, xüsusilə sığortanı, qəza halında zərərin ödənilməsi üçün böyük xərclər aparmamaq və məhkəmə təhqiqatına məruz qalmamaq üçün. Sərhədi keçərkən yoxlama məntəqələrində təsadüfi insanların xahişlərinin icrasından çəkinmək lazımdır, məsələn, baqajın çox olduğu bəhanəsi ilə yad əşyaları keçirtməyə, həmçinin mükafat qarşılığında yad şəxslərdən müxtəlif əşyalar (məktublar, bağlamalar, yük və s.), hansılar ki, narkotik vasitələrin, zəhərli maddələrin və təhlükəli xəstəliklərin, partlayıcı qurğuların qanunsuz keçirilməsi üçün gizli yerlər kimi istifadə edilmiş ola bilər.